De gedenkzuil verhaalt

In vrijwel alle Vlaamse steden en dorpen staat een oorlogsmonument. Soms wekt het de indruk meer een ijkpunt in de verkeerscirculatie dan een memoriaal te zijn. Aan het standbeeld sla je rechtsaf… De betaalde feestdag kocht eerder al de betekenis van 11 november uit. Schuiven met een brugdag is goed voor een midweekarrangement of een gastronomisch weekend. Na de wapens staan vaak ook de oorlogsherinneringen stil. De politieke plichtpleging houdt daarentegen moedig stand. Bestuurslui trekken op Wapenstilstand hun bi- of tricolore sjerp aan om op het marsritme van de fanfare een krans neer te leggen aan de gedenksteen.

Rob Kindt neemt in 2013 voor het eerst als schepen van de gemeente Ingelmunster deel aan dat ceremonieel. Tussen ’14 en ’18 van de nieuwe eeuw staan grootse herdenkingen gepland waarin hij een opmerkelijke rol zal spelen. Hij staart naar de namen en data onderaan de kille pyloon die de gesneuvelden een warme en eeuwige gedachtenis moet verzekeren. ‘Altijd iemands vader, altijd iemands kind,’ merkte Westhoekfilosoof Willem Vermandere op. Robs nieuwsgierigheid reikt verder, hij vraagt zich af welk verhaal achter elk van die namen schuilgaat. Honderd jaar na datum herrijzen oorlogsdoden in hun levensrelaas. Niks liet toen vermoeden dat daar een boek verwekt werd.

Over de oorlog kan vanuit verschillende invalshoeken geschreven worden. Rob koos voor de beleving van de mens in het dorp. Erg bewust werd het geen militair tactische exposé of heemkundige feitenneukerij. Des te meer schetst De zeis van den Duits de tragiek van vier jaar chaotische lockdown. Bom of kogel, treffer of misser, bepalend voor leven of dood. Het Ingelmunster van toen kende hetzelfde decor van vandaag: het kasteel, het station, de brug en toen al – meer dan nu nog – de verlichte en verzwegen etablissementen voor fysiek vermaak. De herkenning is treffend. Bewoners arm of rijk, met macht of machteloos eisen de hoofdrol op. Voor de generaties die hun ouders of grootouders niet over de gruwel van de Groote Oorlog hoorden praten, is er nu deze beklijvende getuigenis.

Het is sinds de jaren 70 geleden dat er nog een boek over Ingelmunster verscheen, vernam ik in de rand. Veel uitgevers halen de neus op voor een lokaal boek. Dat doe ik bij Bibliodroom niet, al dwingt de zakelijke realiteit me hier erg gerantsoeneerd mee om te gaan. Vanuit de overtuiging dat mensen warm laten lopen voor boeken ook in de eigen leefwereld kan aanvangen, teken ik af en toe voor een plaatselijke uitgave. Het enthousiasme van de gemeente Ingelmunster is hartverwarmend. Waardevol is dan weer de ondersteuning van Cultuur en erfgoedplatform Bie. Een boek dat stevig verspreid en gelezen wordt, is een hommage aan de auteur. Net zozeer is dit de uitgelezen kans om ongedwongen de geschiedenis dicht bij mensen te brengen. Een rappel aan de nooit-meer-oorlog-gedachte is van alle tijden.